İnatçılık, sebepsiz bir şekilde çocukların olaylara ve değişime direnç göstermesi olarak tanımlanabilir. Aslında çocuğun gelişiminin bir parçasıdır. Çocuk isteklerini, bazı tavır ve tutumlarıyla ısrarcı bir şekilde gösterir. Bizlerde bu duruma inat deriz.
Çocuklarda inat dönemi 2-6 yaş aralığında görülmeye başlamaktadır. Bu yaş aralığı ebeveynlerin en çok zorlandığı dönem diyebiliriz. Çocuklar “hayır”dan anlamaz, başına buyruk hareket ederler, evdeki kuralları asla dinlemezler (tabii laf-sözde dinlemezler), ısrarcı davranırlar, istediğini elde edemeyince ağlama nöbetleri geçirerek istediklerini elde etmeye çalışırlar ve kendi bildiklerinden şaşmazlar.
2 yaş sendromu dediğimiz zamanda başlar (çocuk ergenliği de diyebiliriz) ve birkaç yıl daha devam eder. Bu yaş aralığı çocuğun etrafı keşfetmeye başladığı, özerkliğini kazandığı, benlik algısı, benlik gelişimine başladığı dönemdir. Çocuk yavaş yavaş anneden ayrılmaya başlar, kendisini kanıtlamaya çalışır. Bir yandan ayrılmaya çalışırken diğer yandan ayrılık kaygısı yaşar. Etrafı keşfetmek için bağımsızlığa, bir yandan da kendisini güvende hissetmek için anne ve babaya ihtiyacı vardır.
Neler Yapılabilir?
Her şeyden önce çocuğunuza tutumlarınızda tutarlı ve net olmalısınız. Ebeveynlerin en sık yaptığı hatalı davranışlardan biri, tutarlı ve net tutumlara sahip olmamaktır. “Olmaz” dediğiniz bir şeyi sonradan yaparsanız, bu çocuğunuza “Neden tekrar olmasın?” sorusunu aklına getirecek böylece her seferinde ısrar edecektir.
İnatçılık döneminin, çocuğunuzun gelişiminin bir parçası olduğunu kabul etmelisiniz. Bu sebeple daha sakin kalmanızda fayda olacaktır. Çocuğunuza güvende olduğunu hissettirmeli ve öfkeli davranışlardan kaçınmalısınız.
Çocuğunuza seçenekler sunabilirsiniz. Bu ona seçim hakkı sunduğundan, inatçılık yapılacak bir durumu ortadan kaldırmış olabilirsiniz.
Çocuğunuz inatçılık yaptığı zamanlarda, neden böyle yaptığınız sormayı ihmal etmeyiniz. Çocuğunuzun verdiği cevabı sabırla dinlemelisiniz.
İnatçılık durumlarında “Hayır” kelimesini kullanmamaya özen göstermelisiniz. Siz ne kadar “Hayır” derseniz o da siz “Hayır” diyecektir. Bunun yerine, istediğiniz şeyleri olumlu cümlelerle ona söylemelisiniz.
Yasaklar ve cezalarla olumsuz davranışa vurgu yapmak yerine, kurallara uyduğunda yani olumlu davranışlarını ödüllendirip pekiştirirseniz daha sağlıklı olacaktır.
Kurallar konusunda net olunmalıdır. Bu kurallara ebeveynlerde uymalıdır.
Çocuğunuzun duygularını ifade edebilmesi, ebeveynlerine karşı yanlış bir bakış açısı geliştirmesinin önüne geçebilir.
Ne Zaman Uzmana Başvurmalı?
Her türlü yaklaşımın uygulanmasına rağmen çocukta bir düzelme yoksa altında başka sorunlar yatıyor olabilir.
Çocuk kendisini, çevrense zarar veriyorsa, sürekli öfkeli ve kızgınsa inatçılık normal gelişimin dışına çıkmış olabilir.
Bu durumlarda mutlaka bir uzmana başvurmak gerekir.

Gizem Ürek Psikolojik Danışmanlık

Psikolog Gizem Ürek